ظرفیت اقتصادی و فرهنگی صنعت گیم بیشتر از سینماست!

تحلیل چالش‌های صنعت گیم ایران در غیاب زیرساخت و سرمایه، با نگاهی به ظرفیت بازار تجهیزات گیمینگ داخلی

مقدمه
در شرایطی که بازار بازی‌های ویدیویی در جهان با شتابی خیره‌کننده در حال رشد است، ایران هنوز درگیر چالش‌هایی ساختاری و فرهنگی در این حوزه است. نبود کپی‌رایت، ضعف سرمایه‌گذاری، پراکندگی سیاست‌گذاری، و نادیده گرفتن تیم‌های خلاق، مهم‌ترین موانعی هستند که مسیر تولید بازی در کشور را با دشواری مواجه کرده‌اند.

به گفته‌ی محمد حاجی‌میرزایی، مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، نه تنها پشتیبانی مالی از بازی‌سازان کافی نیست، بلکه رقابت نابرابر با بازی‌های خارجی (که اغلب به‌صورت رایگان یا کرک‌شده در دسترس‌اند) نفس تولید داخلی را بریده است:

«هیچ‌کس نمی‌تواند با عدد صفر رقابت کند.»

صنعت گیم بدون اقتصاد، یعنی ایده‌هایی که خاک می‌خورند

وقتی می‌دانیم کشورهای همسایه مثل ترکیه و امارات صندوق‌های تخصصی بازی دارند و میلیون‌ها دلار در استودیوهای بومی خود سرمایه‌گذاری می‌کنند، مقایسه با وضعیت ایران، تصویری نگران‌کننده به‌دست می‌دهد. به گفته حاجی‌میرزایی، «پنج برابر بودجه بنیاد، در نهادهای دیگر برای بازی خرج می‌شود، بدون اینکه تخصصی در این حوزه وجود داشته باشد.»

در این میان، تدوین سند ملی بازی‌های رایانه‌ای و راه‌اندازی میز بازی در شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند گامی مؤثر برای هماهنگی بین نهادها باشد، به‌شرطی که نگاه فقط محدود به مجوزدهی نباشد.

تجهیزات گیمینگ؛ حلقه مفقوده زنجیره تولید

وقتی صحبت از صنعت گیم می‌شود، معمولاً همه توجه‌ها به بازی‌سازان، موتورهای بازی، یا حمایت‌های دولتی می‌رود. اما یک بخش مهم از اکوسیستم گیم، زیرساخت فنی کاربران نهایی است؛ همان گیمرهایی که باید بتوانند محصول نهایی را با کیفیت و لذت تجربه کنند.

در حال حاضر، بسیاری از گیمرهای ایرانی با تجهیزاتی نامناسب، فرسوده یا عمومی بازی می‌کنند. ماوس‌های ساده، هدست‌های بی‌کیفیت، کیبوردهای غیراستاندارد… این‌ها همه روی تجربه کاربری اثر منفی می‌گذارند.

در شرایطی که توان خرید تجهیزات گران‌قیمت خارجی برای بسیاری از خانواده‌ها ممکن نیست، برندهای داخلی مثل تسکو (TSCO) توانسته‌اند با ارائه ماوس گیمینگ، کیبورد گیمینگ، هدست گیمینگ و گیم پد با قیمت مناسب، بخشی از این شکاف را پوشش دهند، بی‌آنکه لزوماً ادعای حرفه‌ای بودن داشته باشند، اما با هدف «در دسترس‌بودن» و «تجربه بهتر» طراحی شده‌اند.

وقتی بازی ایرانی، از بازی خارجی جا می‌ماند

یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مدیران حوزه بازی، موضوع کپی‌رایت است. حاجی‌میرزایی می‌گوید:

«وقتی می‌شود بازی خارجی را با یک کلیک رایگان دانلود کرد، چه کسی حاضر است برای بازی ایرانی هزینه کند؟»

این مسئله به معنای مرگ تدریجی بازار داخلی است؛ بازاری که حتی اگر تیم‌های خلاق و ایده‌های بومی هم داشته باشد، بدون ساختار اقتصادی سالم، محکوم به شکست است.

اما راه نجات فقط در حمایت مالی نیست. بخشی از توسعه بازار گیم، فراهم کردن ابزار دسترسی عمومی برای مخاطبان است.

بازی به‌عنوان ابزار فرهنگی، نه فقط سرگرمی

بنیاد بازی‌ها تأکید دارد که بازی‌های دیجیتال باید هم‌ردیف با سینما و موسیقی به‌عنوان آثار فرهنگی دیده شوند. وقتی یک بازی موبایلی می‌تواند روزانه ده‌ها میلیون دقیقه مصرف داشته باشد، چرا هنوز در نظام فرهنگی کشور جدی گرفته نمی‌شود؟

برای استفاده از این ظرفیت، باید امکاناتی فراهم کرد که در مدارس، مراکز فرهنگی، و حتی خانواده‌ها، تجربه بازی به سطحی باکیفیت ارتقا پیدا کند.

این هدف بدون ایجاد دسترسی به تجهیزات مناسب، مقاوم و اقتصادی ممکن نیست. به همین دلیل است که بازار لوازم جانبی داخلی (مثل تجهیزات گیمینگ برندهایی مانند تسکو) می‌تواند نقش مکملی در این مسیر ایفا کند؛ مخصوصاً در تجهیز مدارس، استودیوهای آموزشی، و اتاق‌های بازی در خانه‌های ایرانی.

نتیجه‌گیری: صنعت گیم در ایران، فقط به نرم‌افزار محدود نیست

اگر هدف‌گذاری توسعه صنعت گیم در ایران جدی باشد، باید به تمام زنجیره ارزش توجه شود؛ از آموزش نیروی انسانی و تدوین مقررات حمایتی گرفته، تا ایجاد دسترسی عمومی به تجربه باکیفیت بازی.

برندهایی که در شرایط اقتصادی ایران تلاش می‌کنند ابزار بازی مقرون‌به‌صرفه و قابل‌اعتماد تولید کنند، بخش مهمی از این اکوسیستم هستند، نه به‌عنوان رقیب محصولات لوکس، بلکه به‌عنوان تسهیل‌کننده‌های ورود میلیون‌ها کاربر به دنیای بازی‌سازی داخلی.